1 stycznia 2025 roku weszły w życie przepisy wprowadzające nowe świadczenie, które przysługuje wyłącznie osobom uprawnionym do renty socjalnej, które posiadają orzeczenie o całkowitej niezdolności do pracy oraz o niezdolności do samodzielnej egzystencji. Pierwsze wypłaty dodatku dopełniającego nastąpią w maju tego roku. Osoby pobierające rentę socjalną, które na 1 stycznia 2025 r. będą miały orzeczoną niezdolność do samodzielnej egzystencji, otrzymają z urzędu dodatek dopełniający, bez konieczności składania wniosku. Pozostałe osoby będą zobowiązane do złożenia wniosku.
Kwota dodatku dopełniającego wynosi 2520 zł brutto miesięcznie. Dodatek ten będzie corocznie waloryzowany, począwszy od 1 marca 2025 r. Wypłata dodatku dopełniającego nastąpi razem z rentą socjalną, w tym samym terminie, który został ustalony dla renty. Pierwsze wypłaty zaplanowano na maj 2025 r. Renciści, którym ZUS przyzna dodatek dopełniający z urzędu, otrzymają wyrównanie tego dodatku od 1 stycznia 2025 r. Natomiast osoby, które złożą wniosek o dodatek dopełniający, będą mogły liczyć na jego przyznanie od miesiąca złożenia wniosku, jednak nie wcześniej niż od 1 stycznia 2025 r.
Renta socjalna, wraz z dodatkiem dopełniającym, podlega opodatkowaniu podatkiem dochodowym od osób fizycznych oraz oskładkowaniu składką na ubezpieczenie zdrowotne, zgodnie z ogólnymi zasadami obowiązującymi dla świadczeń emerytalno-rentowych. Z kwoty dodatku dopełniającego ZUS będzie mógł dokonywać potrąceń i egzekucji na tych samych zasadach, co w przypadku renty socjalnej.
Dodatek dopełniający ma wpływ na prawo oraz wysokość świadczenia uzupełniającego dla osób niezdolnych do samodzielnej egzystencji. W związku z tym przyznanie dodatku dopełniającego skutkuje wstrzymaniem świadczenia uzupełniającego, znanego jako 500+ dla osób niesamodzielnych.
Jeśli prawo do renty socjalnej zostanie zmniejszone lub zawieszone w przypadku przekroczenia określonych progów przychodu – 70 proc. lub 130 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia – dodatek dopełniający również będzie podlegał zmniejszeniu lub zawieszeniu. Limity zarobkowe są aktualizowane co trzy miesiące. Od 1 grudnia 2024 r. do końca lutego 2025 r. granicą bezpiecznego dorabiania jest kwota 5713,20 zł brutto, co stanowi 70 proc. przeciętnego miesięcznego wynagrodzenia. Aby Zakład nie wstrzymał wypłaty świadczenia, dodatkowy miesięczny przychód w grudniu, styczniu i lutym nie powinien przekraczać 130 proc. przeciętnego wynagrodzenia, co odpowiada kwocie 10 610,20 zł brutto.
Od stycznia 2025 r. w przypadku zbiegu uprawnień do renty socjalnej oraz renty rodzinnej kwota renty socjalnej zostanie obniżona w taki sposób, aby łączna suma obu świadczeń nie przekraczała 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, czyli obecnie wysokości 5342,88 zł brutto. Należy jednak pamiętać, że obniżona renta socjalna nie może być niższa niż 10 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, co odpowiada kwocie 178,10 zł. W przypadku obniżenia renty socjalnej z powyższych powodów kwota dodatku dopełniającego zostanie pomniejszona o ten sam procent, o jaki obniżono rentę socjalną. Natomiast, jeśli kwota renty rodzinnej przekroczy 300 proc. najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, zarówno renta socjalna, jak i dodatek dopełniający nie będą przysługiwały.
Z kolei w sytuacji, gdy renta socjalna przed 1 stycznia br. nie przysługiwała z uwagi na to, że renta rodzinna przekraczała 200 proc. kwoty najniższej renty z tytułu całkowitej niezdolności do pracy, prawo do renty socjalnej może zostać ponownie ustalone, jeśli osoba uprawniona zgłosi wniosek
w tej sprawie.
Opracowała: Monika Kiełczyńska, regionalna rzeczniczka prasowa ZUS województwa łódzkiego
